Ba ba

Cua đinh là tên gọi khác của ba ba, thuộc họ bò sát trong bộ Rùa (Testudines). Thân của ba ba có thể dài đến 1m và mỗi chân có 3 móng. Phiến giáp bụng hở, không liền với mai lưng. Vỏ của ba ba được phủ bởi một lớp da mềm, hỗ trợ hô hấp phụ cho phổi. Họ bò sát này gồm 7 chi và khoảng 22-25 loài. Trong các phân loại khoa học cũ hơn, ba ba được xếp vào phân lớp hoặc siêu bộ Chelonia.

Phân bố

Ba ba là một loài bò sát phổ biến trên toàn thế giới, chúng có phân bố rộng khắp trên các lục địa, từ vùng cực Bắc đến vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới. Tuy nhiên, phân bố của ba ba bị giới hạn bởi môi trường sống, chúng thường sinh sống tại các vùng có môi trường ẩm ướt như ven sông, ven biển và các khu rừng nhiệt đới. Ba ba cũng được nuôi trong các vườn thú và là một loài bò sát được ưa chuộng trong việc nuôi cảnh.

Phân loại

Ba ba được phân loại vào bộ Rùa (Testudines) và họ Ba ba (Emydidae). Họ này được chia thành 7 chi gồm:

• Chi Clemmys: Gồm 3 loài, phân bố ở Bắc Mỹ.
• Chi Emys: Gồm 2 loài, phân bố ở Bắc Mỹ.
• Chi Emydoidea: Gồm 1 loài, phân bố ở Bắc Mỹ.
• Chi Glyptemys: Gồm 4 loài, phân bố ở Bắc Mỹ.
• Chi Malaclemys: Gồm 1 loài, phân bố ở Bắc Mỹ.
• Chi Terrapene: Gồm 4 loài, phân bố ở Bắc Mỹ.
• Chi Trachemys: Gồm 14 loài, phân bố ở Bắc Mỹ và Trung Mỹ.

Tuy nhiên, trong các phân loại khoa học cũ hơn, ba ba được xếp vào phân lớp hay siêu bộ Chelonia cùng với các loài rùa khác.

Ở Việt Nam bạn có thể biết đến một số loại: Ba ba gai, ba ba núi, ba ba trơn, ba ba sông hồng, ba ba xanh, ba ba đen, ba ba Nam bộ, .

Đặc điểm ba ba

Ba ba là một loài bò sát có vú bảo vệ mai lưng bằng phiến giáp, thường được tìm thấy trên các bờ biển và trong các vùng nước ngọt. Dưới đây là một số đặc điểm chung của ba ba:

1. Thân có thể dài đến 1m, thường có hình dáng tròn hoặc hình bầu dục.
2. Phiến giáp bảo vệ mai lưng và giúp bảo vệ ba ba khỏi các mối đe dọa từ động vật khác.
3. Các chân của ba ba có 3 móng và thường có màu trắng hoặc xám.
4. Gồm 7 chi và 22-25 loài, với sự phân bố khắp các vùng nước ngọt và biển trên thế giới.
5. Ba ba có thể sống đến 100 năm hoặc hơn.
6. Ba ba là loài động vật có máu lạnh, có khả năng chuyển đổi giữa chế độ hô hấp phụ bằng da và hô hấp phổi.

Đơn vị đo lường

Gr; Kg, Con.

Giá trị dinh dưỡng

Ngoài ra, còn có vitamin B1, B2, vitamin A và i ốt.

Tác dụng thịt ba ba

Theo lương y Vũ Quốc Trung, thịt ba ba có vị mặn, tính bình có tác dụng tư âm, tiềm dương, trấn tinh, nhiết kiên, tán kết, đầu ba ba bổ khí trợ dương, thịt ba ba tư bổ cường tráng, mai ba ba trị âm thoái nhịt, bổ huyết, tiêu ứ, mật ba ba có vị đắng, tính bình.

• Mai ba ba dùng cho người lao gầy, lao lực quá độ, nhức xương, tiểu tiện ra sỏi, tích huyết sinh hòn cục, sốt rét sinh bắng to, sốt rét lâu ngày.
• Thịt ba ba là loại thực phẩm ngon và bổ. Ai ăn được nhiều có thể chữa bệnh lao phổi và khỏi đi lỵ lâu ngày, chữa chứng khí hư, người bị chứng âm hư gày, hao còm, ốm yếu.

Tác dụng phụ thịt ba ba

PGS.TS Nguyễn Thị Lâm Phó viện trưởng Viện Dinh dưỡng Quốc gia chia sẻ, ba ba là món ăn giàu dinh dưỡng nhưng thịt ba ba cũng có những chống chỉ định đặc biệt vì nếu làm sai có thể gây ngộ độc nặng. Đặc biệt, khi ba ba đã chết ươn thì tuyệt đối không được chế biến thành các món ăn vì rất dễ bị trúng độc.

Tuyệt đối không được ăn thịt ba ba nhỏ vì không những không bổ dưỡng mà còn có độc. Tốt nhất là ăn ba ba đã trưởng thành. Khi trưởng thành ba ba có cân nặng từ 500 gr, đầu tròn nhọn, đuôi ngắn nhỏ, có hình tam giác. Ba ba có chất lượng nhất là khoảng 8-9 tháng tuổi.

Những trường hợp chỉ định không nên ăn thịt ba ba: Người có tạng hàn, dị ứng thuỷ hải sản, sinh đẻ, đau ốm dở, thừa đạm, tiềm ẩn nguy cơ ngộ độc,…

Sử dụng thịt ba ba

Khi làm thịt ba ba phải khử được mùi tanh bằng cách lấy túi mật trong nội tạng và rửa sạch ba ba, hòa mật ba ba vào một lít nước sạch rồi thoa đều lên thịt thì lúc nấu chín mới thấy vị thơm ngon.

Thịt ba ba có tính hàn nên không thể ăn nhiều, nếu dùng thì phải phối hợp với các gia vị có tính ấm nóng và có công dụng kích thích tiêu hóa.

Không nên ăn cùng thịt ba ba với:

• Rau kinh giới vì sẽ gây lở ngứa.
• Quả đào lông kỵ với thịt ba ba do thịt chứa nhiều đạm mà đào lông lại chứa nhiều acid malic, acid này sẽ làm cho đạm bị biến chất, làm giảm giá trị dinh dưỡng.
• Thịt baba kỵ trứng gà do ba ba chứa nhiều hoạt chất sinh học, trứng gà lại chứa đạm cao cho nên hai thứ ăn chung sẽ dẫn đến chất đạm biến chất, làm giảm giá trị dinh dưỡng.